Yargıçlar Ve Savcılar Birliği’nin Kuruluş, Gelişim ve Etkileri Nuray Öztürk Tekin, Aralık 2007
Kitabın tamamını okumak için tıklayınız (Linkin üzerinde sağ tıklayıp “Hedefi Farklı Kaydet” diyerek kitabı bilgisayarınıza indirebilirsiniz)
Sunuş
Adalet tanrıçası Themis’in gözleri neden bağlıdır? Gerçekten adalet, ancak gözler bağlı bir şekilde mi sağlanabilir? Türkiye’de yıllardır adaletin sadece gözleri değil, dili de bağlıdır. Bu durum da yargının tarafsızlığına gölge düşmemesi adına bir gereklilik olarak gösterilmektedir. Bugün ise, adaletin gözleri bağlı ve dilsiz bir şekilde sağlanamayacağı kabul edilmiştir. Elbette yargıçlar adalet arayışı ile karşılarına gelenleri bütün farklılıklarıyla görmeli ki, haklarını onlara teslim etsin. Yargıcın kendisinden adalet bekleyenleri görmesinin adaleti konusunda kuşku doğuracağını düşünenler, yargıcın farklılıkların farkında olmadan adalet dağıtamayacağını göremeyenlerdir.
Yargıçların adaletin gerçek anlamıyla sağlanması için her şeyi görmesi gerektiği gibi adaletin sağlanmasını engelleyen her konuyla ilgili olarak da konuşması gerekmektedir. Türkiye’de “Yargıçlar kararlarıyla konuşur” diyerek, yargıçları suskunluğa zorlamak artık mümkün değildir. Yargıçlar yargıyla ilgili sorunlar konusunda söz sahibi olduklarını, Türkiye’nin ilk yargıç ve savcı örgütü olan YARSAV’ı kurarak göstermişlerdir.
YARSAV’ın kuruluşu pek çok yargıç ve savcıda olduğu gibi bir yargıç olarak bende de heyecan yarattı. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünde (TODAİE) 2006-2007 öğretim yılında devam ettiğim Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Programında, Prof. Dr. Mesut Gülmez’in “Türkiye’de Çalışma İlişkileri” dersini almaya başladığımda, ders kapsamında ödev çalışması olarak hazırlayabileceğim konuları düşünürken, ilk aklıma gelen YARSAV’ın kuruluşunu incelemek oldu. Bu düşüncemin dersin hocası tarafından da memnuniyetle karşılanması üzerine, YARSAV’ın kuruluşu ile ilgili araştırmalara 2006 yılı Kasım ayında başladım.
YARSAV’ın kuruluşunu araştırmaya başlarken amacım bir yüksek lisans dersi için ödev hazırlamaktı. Bu çalışmaya başladıktan sonra, çalışmadan aldığım keyif ve YARSAV’ın Türkiye’deki serüveninin ilginçliği çalışmanın kapsamını dar tutmama izin vermedi. Bu çalışma, Mesut Hocanın da önerisi ve danışmanlığı ile “YARSAV’ın Kuruluş, Gelişim ve Etkinlikleri” adıyla Yüksek Lisans Projesi halini aldı ve bu projeyle Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünden mezun oldum.
26.6.2006 tarihinde kurulan YARSAV’la ilgili gelişmeleri, kuruluş yılı içinde daha çok gazete ve internet haberleri, yazılan makaleler ve Birliğin kaynaklarından yararlanarak incelemeye çalıştım. Türkiye’de yargıç ve savcıların örgütlenmesi konusu ve Türk yargıç ve savcılarının ilk örgütü olan YARSAV, daha uzun yıllar tartışmalara ve yazın alanında çeşitli çalışmalara konu olacaktır. Bu çalışmayı yaparken her gün yeni bir etkinlik ve gelişmeye tanık oldum. Ben çalışmayı bir yerde sonlandırmak mecburiyetinde idim. YARSAV’la ilgili gelişmeler hala devam etmektedir ve edecektir. Bu çalışma, bu konuda bundan sonra yapılacak çalışmaların küçük bir başlangıcı olarak kabul edilebilir.
YARSAV ile ilgili araştırma yaparken, yargıç ve savcıların örgütlenme konusundaki eğilimleri ile ilgili bir alan araştırmasının ders hocası tarafından çalışmaya eklenmesi önerisini kabul etmem üzerine, anket çalışmasının başlangıcı olarak anket sorularını hazırladım. TODAİE’deki eğitimin yoğunluğu ve zamanın darlığı nedeniyle anket çalışmasını yüksek lisans projesine yetiştiremedim.
TODAİE’deki yüksek lisans eğitimimi 2007 yılı Temmuz ayında tamamladıktan sonra, daha önce başlamış olduğum “yargıç ve savcıların örgütlenme konusundaki düşüncelerini belirlemeye yönelik anket çalışmasına” devam ettim. Benim için YARSAV’ın kuruluş serüvenini incelemek kadar ilginç bir deneyim olan anket çalışmasının sonuçlarının alınması Eylül ayında tamamlandı.
Böylece YARSAV’la ilgili yaptığım çalışma, “YARSAV’ın Kuruluş, Gelişim ve Etkinlikleri ve Yargıç ve Savcıların Örgütlenme Konusundaki Düşüncelerini Belirlemeye Yönelik Anket Çalışmasının Analizi” olarak tamamlanmış oldu. Bu çalışmayı yaparken -özellikle anket çalışması sırasında- yazıya döktüklerim dışında da oldukça şaşırdığım gözlemlerim oldu. Bunlar belki başka bir çalışmanın konusunu oluşturur. Bu çalışmada ise, araştırmalarımın sonuçlarını objektif olarak aktardım. Yüksek Lisans Projesinin YARSAV tarafından basılmak istenmesi, yargıçlar ve savcıların “yargı bağımsızlığı” adına ilk örgütlenme deneyiminin geniş kesimlere ulaşabilecek olması nedeniyle beni çok mutlu etti. Bana bu fırsatı tanıyan YARSAV yönetimine teşekkürlerimi sunuyorum.
YARSAV, 501 yargıç ve savcının iradesi ile kurulmuş bir dernektir. YARSAV’a karşı olumsuz resmi bakış çok açık bir şekilde sergilenmiştir. Bunun nedenini anlamak hem kolay hem de zordur. Bunca yıldır kararlarıyla konuşmaya zorlanan yargıç ve savcıların, artık örgütleri vasıtasıyla varlıklarını duyumsatmaları, yargının gerçek anlamda bağımsızlığından yana olmayanlarda endişe yaratabilir. “Yargının bağımsızlığının sağlanması” amacı ile kurulan bir yargıç ve savcı örgütünden, hukukun üstünlüğü ve yargının bağımsızlığından yana olanların endişe duymalarının nedenini de anlamak mümkün değildir.
Çalışmamın anket çalışmasının analizine ilişkin bölümündeki somut tespitler, özellikle yargıç ve savcıların YARSAV’a olan olumlu bakışı, umarım YARSAV’a yönelik olumsuz resmi bakışın değişmesini sağlar. Dileğim YARSAV’ın, ilk Türk yargıç ve savcı örgütü olarak kapatılmasına yönelik idari ve yasal tüm engelleri aşarak varlığını sürdürmesidir. Olması gereken, 2007 yılı Türkiyesine yakışan da budur.
Son olarak, bu çalışmayı hazırlamam konusunda beni cesaretlendiren ve yardımlarını esirgemeyen Saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Mesut Gülmez’e, her zaman desteğini hissettiğim sevgili eşim M. Önder Tekin’e ve bu çalışma nedeniyle bayramlarda ellerini öpemememi hoşgörüyle karşılayan anne ve babama, anket çalışmasında bana zaman ayıran tüm meslektaşlarıma teşekkürü bir borç biliyorum.
Nuray ÖZTÜRK TEKİN
Ankara, Aralık 2007
İçindekiler
Sunuş. 3
Tablolar Listesi 9
Kısaltmalar 11
Giriş. 13
Birinci Bölüm
BİRLİĞİN KURULUŞ SÜRECİ
I. HUKUKSAL GELİŞİM.. 20
A. İç Hukukta Dernek Hakkı 20
B. Uluslararası Sözleşmelerde Dernek Hakkı 24
II. ÖRGÜTLENME. 27
A. Türkiye Hakimler ve Savcılar Birliği Kanunu Tasarısı Taslağı 27
B. Sivil Girişimle Örgütlenme Düşüncesinin Belirmesi 29
III. KURULUŞ.. 31
A. Valiliğin Tüzüğün Düzeltilmesi Bildirimi ve Dava Açılması 34
B. Birinci Olağan Genel Kurul 38
İkinci Bölüm
BİRLİĞİN AMAÇLARI VE İLKELERİ
I. BİRLİĞİN AMAÇLARI 43
II. BİRLİĞİN İLKELERİ 44
III. BİRLİĞİN ÇALIŞMA KONULARI VE BİÇİMLERİ 50
Üçüncü Bölüm
BİRLİĞİN ÖRGÜTSEL YAPISI, İŞLEYİŞİ VE İLİŞKİLERİ
I. KURUCULAR.. 55
II. ÜYELİK.. 56
A. Birliğe Üye Olabilecekler 56
B. Üyeliğin Sona Ermesi 59
C. Üyelik Hakları 61
D. Üyelerin Yükümlülükleri 62
III. ÖRGÜTSEL YAPI VE İŞLEYİŞ.. 63
A. Organlar 63
1. Zorunlu Organlar 64
a. Genel Kurul 64
b. Yönetim Kurulu. 65
c. Denetim Kurulu. 67
2. Zorunlu Olmayan Organlar 67
a. Yüksek Danışma Kurulu. 67
b. Etik Kurul 68
3. Temsilcilik. 68
IV. BİRLİĞİN İLİŞKİLERİ 68
A. Diğer Sivil Toplum Örgütleri ile İlişkiler 68
B. Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler 69
C. Birliğin Gelirleri 70
Dördüncü Bölüm
BİRLİĞİN ETKİNLİKLERİ
I. YARGI BAĞIMSIZLIĞI İLE İLGİLİ ETKİNLİKLER.. 71
A. Medya Kuruluşları Aracılığıyla Gerçekleştirilen Etkinlikler 71
B. Davalar 75
1. Yargıç ve Savcı Adaylığıyla İlgili Dava. 76
2. Ulusal Yargı Ağı Projesiyle İlgili Dava. 82
3. Teftişle İlgili Dava. 84
C. Yargı Alanındaki Diğer Etkinlikler 85
II. PANEL VE SEMPOZYUMLARA KATILIM.. 86
III. YARSAV’I KAPATAN YASA TASARISIYLA İLGİLİ ETKİNLİKLER.. 87
Beşinci Bölüm
YARGIÇ VE SAVCILARIN ÖRGÜTLENME KONUSUNDAKİ DÜŞÜNCELERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK
ANKET ÇALIŞMASININ ANALİZİ: ANKARA ÖRNEĞİ
I. ANKET ÇALIŞMASININ YÖNTEMİ VE ÖRNEKLEM SEÇİMİ 93
II. ÖRNEKLEM GRUPLARININ KİMLİĞİNE İLİŞKİN BİLGİLER VE DEĞERLENDİRİLMESİ 96
III. ÖRNEKLEM GRUPLARININ ÖRGÜTLENMEYE İLİŞKİN YAKLAŞIMLARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ 98
IV. YARSAV ÜYELERİNE YÖNELİK OLARAK SORULAN SORULARIN CEVAPLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 117
Anket Sonucu. 124
Sonuç. 127
Ekler 131
EK 1: Hakimler ve Savcılar Birliği Yasa Tasarısı Taslağı ile İlgili Olarak Adalet Bakanlığınca Yapılan Duyuru 131
EK 2: YARSAV’ı Kuran Girişim Grubu Tarafından Yargıç ve Savcılara Yapılan Duyuru. 133
EK 3: Danıştay 10. Dairesinin 28.2.2007 Tarih ve E: 2006/5491, K: 2007/762 Sayılı Kararı 136
EK 4: Yargıçlar ve Savcılar Birliği Tüzüğünün Derneğin İlkelerine İlişkin 4. Maddesi 141
EK 5: Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 29.3.2007 Tarih ve YD. İtiraz No: 2007/234 Sayılı Kararı 146
Kaynakça 159
