Yargıda olumlu bir giri?Ÿim: Yargıç ve Savcılar Birli?Ÿi
?‡ETİN A?ž?‡IO?žLU
Yargıtay Onursal ?œyesi
Aralarında yüze yakın yüksek yargıcın da bulundu?Ÿu, altı yüzün üzerinde yargıç ve savcı "Yargıç ve Savcılar Birli?Ÿi" (YARSAV) adı altında örgütlenerek ilk önemli adımı attı.
***
Yarsav, siyaset üstü bir kurulu?Ÿ olarak "yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı", "yansızlı?Ÿı", "yargıç güvenceleri", " hukukun üstünlü?Ÿü", "yargının dürüstlü?Ÿü ve güvenilirli?Ÿi", "çalı?Ÿma ko?Ÿullarının iyile?Ÿtirilmesi" gibi evrensel de?Ÿerleri amaçlıyor.
?œlkemizde tüm kurumlarda oldu?Ÿu gibi, Yargı da çok yönlü sorunları nedeniyle sa?Ÿlıklı çalı?Ÿmıyor. Bu durumdan toplum ve bireyler kadar yargıç ve savcılar da yakınmaktadır. Ancak; yargı kesiminden gelen ele?Ÿtiri ve öneriler günü birlik bireysel söylemlerden ileri gidememekte ve etkisiz kalmaktadır.
Bu nedenle; yargıç ve savcıların özgürce katılımıyla olu?Ÿacak bir örgütlenme olmadan; yargı sorunların sürekli izlenmesi, çözümler üretilmesi ve bunların ilgililere ve kamu oyuna iletilmesi, etkin sonuçlar alınması olanaksızdır. İ?Ÿte bunun bilincinde olan, aralarında yüze yakın yüksek yargıcın da bulundu?Ÿu, altı yüzün üzerinde yargıç ve savcı "Yargıç ve Savcılar Birli?Ÿi " (YARSAV) adı altında örgütlenerek ilk adımı atmı?Ÿlardır(1).
Yarsav?ın tüzü?Ÿü incelendi?Ÿinde: siyaset üstü bir kurulu?Ÿ olarak "yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı", "yansızlı?Ÿı", "yargıç güvenceleri", " hukukun üstünlü?Ÿü", "yargının dürüstlü?Ÿü ve güvenilirli?Ÿi", "çalı?Ÿma ko?Ÿullarının iyile?Ÿtirilmesi" gibi evrensel de?Ÿerleri amaçladı?Ÿı görülmektedir.
Ayrıca "yasama, yürütme ve yargı erkleri arasında bir üstünlü?Ÿün de?Ÿil i?Ÿ bölümünün esas oldu?Ÿu", "yargıç ba?Ÿımsızlı?Ÿının yalnız kamuoyuna, yasama ve yürütme organlarına kar?Ÿı de?Ÿil, yargının kendi içinde de sa?Ÿlanması", "hukuk ve yargıç e?Ÿitiminin niteli?Ÿinin yükseltilmesi ve süreklili?Ÿi", "yargıç ve savcı alımında siyasal gücün etkisinin kaldırılması", "mesle?Ÿe donanımlı ki?Ÿilerin alınması", "görevde ve mahkemelerde uzmanla?Ÿmanın sa?Ÿlanması", "etik kuralların saptanması ve izlenmesi", "denetim ve yükselme ve sorumlulu?Ÿun i?Ÿin do?Ÿasına ve evrensel ilkelere göre belirlenmesi", "Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Kurulu?nun yeniden yapılandırılması", "yargıç ve savcıların mal bildiriminin saydamla?Ÿtırılması", "bilirki?Ÿilerin yargısal yetkilerin devredildi?Ÿi ki?Ÿiler durumuna getirilmemesi" gibi ilkeleri de benimsemi?Ÿtir.
OLMAZSA OLMAZ KO?žULLAR
Bu amaç ve ilkeler; "yargıç kimli?Ÿi"nin olu?Ÿması, geli?Ÿmesi ve korunmasının olmazsa olmaz ko?Ÿullarıdır. Yargıç kimli?Ÿi ise, "bireyin do?Ÿru ve güvenli (adil) yargılanma hakkı"nın güvencesidir. ?œlkemizde; yargıç ve savcılar, özellikle son yirmi yılda yasal düzenlemelerle yaratılan olumsuz ortamda, memur kimli?Ÿine uyarlandırıldıklarından çok yönlü güvensizlik bunalımı ya?Ÿanmaktadır.
Bu nedenle; Yarsav, öncelikle hak aramanın son kapısında hak arayanların da güvencesi olacaktır. ?‡ünkü Yarsav; Bilgi, kültür ve etik de?Ÿerlerle güçlendirilmi?Ÿ evrensel yargı güvenceleriyle donatılmı?Ÿ ba?Ÿımsız, yansız ve güvenilir bir yargı düzeni amaçlamaktadır.
Ne var ki; yürütme organını elinde bulunduran siyasal güç, özgürce olu?Ÿturulan bu örgütlenmeye so?Ÿuk bakmaktadır. Adalet Bakanlı?Ÿı, kendi etkinli?Ÿinde, tüm yargıç ve savcıları kapsayacak zorunlu yasal bir örgütlenmeyle; Yarsav?ın önünü kesme giri?Ÿimi içindedir. BDi?Ÿer yandan; Ankara Valili?Ÿi, Yarsav?ın tüzü?Ÿünün bazı maddelerinin Anayasa ve yasalara aykırı oldu?Ÿu gerekçesiyle yeniden düzenlenmesi bildiriminde bulundu. Yarsav, bu yönetsel i?Ÿlemin iptali için Danı?Ÿtay?a dava açtı ve yürütmeyi durdurma kararı alındı. Yarsav tüzü?Ÿünün, 17 nedenle Anayasa ve yasalara aykırı oldu?Ÿu iddiası yargı önüne geldi. Bunlardan çok ilginç buldu?Ÿum ikisini sizlerle payla?Ÿmak istedim:
Politik gücün yönlendirdi?Ÿi Ankara Valili?Ÿi: Yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı ve yargıç güvencesi ilkelerinin devletin egemenlik yetkisini kullanan organların görevi olup; YARSAV?ın bunları amaç edinmesinin, Anayasa?nın 6. maddesine aykırı oldu?Ÿu" ve "yargıç ve savcıların, dernek kurmaları, kurucu üye almaları, dernek organlarında görev almaları, Anayasa ve 2802 sayılı yasadaki -yasada belirtilenden ba?Ÿka resmi ve özel görev alamazlar- hükmüne aykırı bulundu?Ÿu" savlarını ileri sürdü.
E?Ÿri bü?Ÿrü konu?Ÿanları sorgulamak herkesin hakkıdır; ?Ÿimdi soruyorum: Demokrasilerde yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı ve yargıç güvencelerini savunmak ve sa?Ÿlanmasını amaç edinerek u?Ÿra?Ÿ vermek devletin tekelinde mi? Anayasa?nın 33. maddesi "Herkese dernek kurma özgürlü?Ÿü" tanımamı?Ÿ mı? Bir hak ve özgürlü?Ÿü kullanmanın yasanın amaçladı?Ÿı görev kavramı ile ne ba?Ÿlantısı var?
Bu soruların do?Ÿru yanıtlarını, az çok hukuk kültürü olan herkes verebilir. Ancak; ileri sürülen savların arkasındaki gerçekler bilinmeden olayın de?Ÿerlendirilmesi ku?Ÿkulu yorumlara da neden olabilir: Yarsav?ın kurulu?Ÿu, Adalet Bakanlı?Ÿı?nı rahatsız etti. ?‡ünkü birli?Ÿin amaç edindi?Ÿi ve benimsedi?Ÿi ilkeler; politik gücün, yargı üzerindeki etkinli?Ÿine son verilmesini, denetlenmesini içeriyor. Bu nedenle; Adalet Bakanlı?Ÿı, kar?Ÿısında evrensel yargı düzenini savunacak, olumsuzluklarla hukuk ve usun yolunda sava?Ÿ verecek bir örgütlenmeden çekinmesi do?Ÿaldır. Ancak bu çekinme ve korkunun, bir ayırım yapmadan, tüm politik güçler için geçerli oldu?Ÿunu da söylemek isterim. ?‡ünkü politikacı, Yargı?nın devletin üç organından biri oldu?Ÿunu; yargıç ve savcıların memur olmadı?Ÿı yolundaki evrensel inançları yüreklerine sindiremedi.
AMA?‡ G?–Z KORKUTMAK
Adalet Bakanlı?Ÿı?nın Yarsav?ın kurulu?Ÿunun hukuka aykırı olmadı?Ÿını bilmemesi dü?Ÿünülemez. Asıl amaç, bu giri?Ÿimle yargıç ve savcılara aba altından sopa göstererek katılmaları önleme ve Yarsav?ı etkisiz durumuna getirmektir.
Ancak yargıç ve savcıların; yaratılan kafa karı?Ÿıklı?Ÿından, duraksamalardan kısa sürede kurtulup örgütlenmeye katılmaları i?Ÿin do?Ÿasına uygun dü?Ÿen bir beklentidir. ?‡ünkü Yarsav?ın amaçladı?Ÿı ve savundu?Ÿu yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı, yansızlı?Ÿı ve yargının güvenilirli?Ÿi öncelikle onların onur sorunudur. Ayrıca, içlerinde sekiz Hâkim ve Savcılar Kurulu üyesinin de bulundu?Ÿu yüze yakın yüksek yargıcın üye oldu?Ÿu Yarsav?ın; yargıç ve savcıların güvencesi oldu?Ÿu da bilinmelidir. Nitekim; Yarsav, Adalet Bakanlı?Ÿı?nın yürürlü?Ÿe koydu?Ÿu Hâkim ve Savcı Adaylı?Ÿı Yazılı Sınav, Mülakat ve Atama Yönetmeli?Ÿi?nin üç maddesinin iptali için yargıya ba?Ÿvurdu.
Yarsav, yalnız bize özgü bir örgütlenme de?Ÿildir. ?–rne?Ÿin Birle?Ÿmi?Ÿ Milletler?in yargıyla ilgili belgelerinde; "yargıçların özgür istençleriyle birlik kurabilecekleri" kabul edilmi?Ÿtir. Bu ba?Ÿlamda 1953 yılında kurulan Dünya Yargıçlar Birli?Ÿi (DYB)?ne 69 ülke üyedir. Yarsav, DYB?nin bir organı olan Avrupa Yargıçlar Birli?Ÿi?ne üye ba?Ÿvurusunda da bulunmu?Ÿtur. Bu nedenle Yarsav yalnız iç hukuk kurallarının de?Ÿil uluslararası hukukun da onay verdi?Ÿi bir birliktir.
Son olarak; yetmi?Ÿ ya?Ÿına dayanmı?Ÿ yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿını ve yansızlı?Ÿını sürekli savunan ve yargıç kimli?Ÿini ta?Ÿımaktan onur duyan bir ki?Ÿi olarak; yargıç ve savcı arkada?Ÿlarıma sesleniyorum: Yarsav?ın yüklendi?Ÿi amaç ve savundu?Ÿu ilkeler sizlerin onur sorunudur; üye olmakla yargıç kimli?Ÿini olu?Ÿturan ilkelerin güçlenmesine ve korunmasına katkıda bulunacaksınız. Politik gücün yapay ve geçici yetkileri, Yarsav?a üye olma hak ve özgürlü?Ÿünüzü kullanmada duraksama yaratmamalı. Erdemli yargıç ve savcılara bu yakı?Ÿır.
Cumhuriyet Gazetesi- Bilim ve Teknoloji Eki- 03 Kasım 2006, s.16