T.C.

    DANI?žTAY 

İDARİ DAVA DAİRELERİ   

            KURULU  
YD. İtiraz No: 2007/234 
 

İtiraz Eden (Davacı)       :   Yargıçlar ve Savcılar Birli?Ÿi

             İstemin ?–zeti__________: Danı?Ÿtay Onikinci Dairesince verilen ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine ili?Ÿkin bulunan 9.3.2007 günlü, E:2006/4784 sayılı karara, davacı itiraz etmekte ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini istemektedir. 

               Danı?Ÿtay Tetkik Hakimi Dü?Ÿüncesi :2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 9. maddesinde; hakim ve savcı adaylı?Ÿı yarı?Ÿma sınavı ve mülakatına ili?Ÿkin usul ve esasların Adalet Bakanlı?Ÿınca hazırlanacak Yönetmelikle belirlenece?Ÿi hükmüne yer verilmekle birlikte de?Ÿinilen yarı?Ÿma sınavı ve mülakatın münhasıran Bakanlık bürokratlarınca yapılaca?Ÿına dair bir düzenlemeye yer verilmemi?Ÿtir.

      Bu ba?Ÿlamda alınacak adayların verilecek e?Ÿitim sonucunda yapılacak yeterlik sınavında ba?Ÿarılı olmaları halinde hakim ve savcılı?Ÿa atanacakları ve mahkemeler ile Yargıtay ve Danı?Ÿtay'da görevlendirilecekleri de dikkate alındı?Ÿında; sınav ve mülakata ili?Ÿkin usul ve esasların yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿı ve hakim güvencesi çerçevesinde düzenlenmesi zorunludur.

      ?–te yandan 2802 sayılı Yasa'da "yarı?Ÿma sınavı" yapılaca?Ÿının öngörülmesine kar?Ÿın dava konusu Yönetmeli?Ÿin 29. maddesi ile yazılı yarı?Ÿma sınavını kazananların tamamının mülakata ça?Ÿrılaca?Ÿı belirtilerek sınav "yeterlik sınavı" niteli?Ÿine dönü?Ÿtürülmekte ve böylece Yasaya açıkça aykırı düzenleme yapılmaktadır.

      Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeli?Ÿin 20., 27., 28. maddeleri ile 29. maddesinin birinci fıkrasındaki düzenlemelerin dayana?Ÿı Yasa kuralına ve hukuka aykırı oldu?Ÿu anla?Ÿıldı?Ÿından, davacının itirazının kabulü ile de?Ÿinilen maddeler ile sınavın mülakata ili?Ÿkin kısmının yürütülmesinin durdurulması gerekti?Ÿi dü?Ÿünülmektedir. 

               Danı?Ÿtay Savcısı Dü?Ÿüncesi : İtiraz dilekçesinde ileri sürülen nedenler, Danı?Ÿtay Onikinci Dairesince verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ili?Ÿkin kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmedi?Ÿinden, itirazın reddi gerekece?Ÿi dü?Ÿünülmektedir. 
 

 

             Hüküm veren Danı?Ÿtay İdari Dava Daireleri Kurulunca gere?Ÿi görü?Ÿüldü:

             100 idari yargı yargıç adayı alımı ile ilgili 9.8.2006 tarihinde ilan edilen ve 15.10.2006 tarihinde yapılacak olan sınavın ve dayana?Ÿı "Adli ve İdari Yargıda Hakim ve Savcı Adaylı?Ÿı Yazılı Sınav Mülakat ve Atama Yönetmeli?Ÿi"nin iptali ve yürütmenin durdurulması ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Yasası'nın 8. maddesinin birinci fıkrasının (I) bendindeki" Yazılı yarı?Ÿma sınavı ile mülakatta ba?Ÿarı göstermek", (j) bendindeki "Hakimlik ve savcılık mesle?Ÿine yakı?Ÿmayacak tutum ve davranı?Ÿlarda bulunmamı?Ÿ olmak" hükümlerinin, 9.maddesinin birinci fıkrasındaki "Adalet Bakanlı?Ÿınca" ibaresinin, 9. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki "yazılı yarı?Ÿma sınavı ile mülakatta ba?Ÿarı gösterenler, ba?Ÿarı derecelerine göre sıraya konularak Adalet Bakanlı?Ÿınca önceden belirlenen ihtiyaç sayısına" ibaresinin, 9. maddesinin son fıkrasını olu?Ÿturan "Adayların yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı ile 8 inci maddenin (g) bendinin uygulanmasına ili?Ÿkin hususlar yönetmelikte düzenlenir." hükmünün ve 2992 sayılı Adalet Bakanlı?Ÿının Te?Ÿkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin De?Ÿi?Ÿtirilerek Kabulü Hakkında Kanunun Ek-1. maddesinin üçüncü fıkrasının 2. cümlesini olu?Ÿturan "Burs alarak ö?Ÿrenimlerini tamamlamı?Ÿ olanlar staj için yazılı sınava tabi tutulmazlar" ibaresinin iptali için Anayasa Mahkemesine ba?Ÿvurulması istemiyle açılan davada; Danı?Ÿtay Onikinci Dairesince verilen ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine ili?Ÿkin bulunan 9.3.2007 günlü, E:2006/4784 sayılı karara, davacı itiraz etmekte ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini istemektedir.

      Danı?Ÿtay Onikinci Dairesinin 13.11.2006 günlü, E:2006/4784 sayılı kararıyla; davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi bulunmayarak i?Ÿin esasına geçilmi?Ÿ ve 2992 sayılı Adalet Bakanlı?Ÿının Te?Ÿkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin De?Ÿi?Ÿtirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nda hakim ve savcı adaylı?Ÿı sınavının yapılması konusunda Adalet Bakanlı?Ÿı'na bir görev ve yetkinin verilmedi?Ÿi, Anayasa Mahkemesinin 14.12.1995 günlü, 1995/64 sayılı kararı da dikkate alındı?Ÿında bu konudaki yetkili ve görevli makamın Adalet Bakanlı?Ÿı olmayıp Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu oldu?Ÿu, Adalet Bakanlı?Ÿının görevli olmadı?Ÿı bir konuda düzenleme yapma yetkisinin de bulunmadı?Ÿı gerekçesiyle 100 idari yargıç adayı alımına yönelik olarak 15.10.2006 tarihinde yapılan sınav ile bu sınav sonucunda yapılacak olan "mülakat sınavının" ve bu sınavların dayana?Ÿı olan Yönetmeli?Ÿin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmi?Ÿ; davalı idarelerin bu karara yaptıkları itirazı görü?Ÿen Danı?Ÿtay İdari Dava Daireleri Kurulu 30.11.2006 günlü kararıyla; 2802 sayılı Yasanın 7 ila 12. maddeleri hükümlerinin birlikte de?Ÿerlendirilmesinden; Yasa Koyucunun aday sayısını kadro ve ihtiyaç durumuna göre tespit etme, adayların görevine adaylık dönemi içinde son verme yetkisine sahip olan Adalet Bakanlı?Ÿına belirtilen konulardaki yetkilerinin yanı sıra sınav ve mülakata ili?Ÿkin olarak Yönetmelikle düzenleme yetkisi tanıyarak yazılı sınavı ve mülakatı yapma olana?Ÿını sa?Ÿladı?Ÿı, yarı?Ÿma sınavı ve mülakat sonucunda, di?Ÿer ko?Ÿulların da bulunması durumunda adaylı?Ÿa atama yetkisi verdi?Ÿi, dolayısıyla 2802 sayılı Yasa'da Danı?Ÿtay Onikinci Dairesi kararında belirtildi?Ÿi gibi bir bo?Ÿlu?Ÿun bulunmadı?Ÿı sonucuna varılarak, davalı idarelerin itirazlarının kabulü ile Danı?Ÿtay Onikinci Dairesinin Adalet Bakanlı?Ÿının hakim ve savcı adaylarına uygulanacak yarı?Ÿma sınavını ve mülakatı yapma ve bu konulara ili?Ÿkin hususları düzenleme yetkisi ve görevinin olmadı?Ÿından bahisle verdi?Ÿi yürütmenin durdurulmasına ili?Ÿkin kararın kaldırılmasına karar verilmi?Ÿ, ancak uyu?Ÿmazlıkta uygulanacak kural niteli?Ÿinde olan hakim ve savcı adaylı?Ÿına atanacaklarla ilgili sınav ile bu sınava ili?Ÿkin usul ve esasları belirleme konusunda Adalet Bakanlı?Ÿına yetki veren 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 9. maddesinin son fıkrasındaki "... yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı ile..." ibaresinin Anayasa'nın 2., 138., 139., 140. ve 159. maddelerine aykırı oldu?Ÿu gerekçesiyle itiraz yoluyla iptali için Anayasa Mahkemesine ba?Ÿvuruda bulunulmu?Ÿ ve 100 idari yargı yargıç adayı alımına yönelik olarak 15.10.2006 tarihinde yapılan yazılı sınav ile bu sınav sonucunda yapılacak mülakatın ve bunların dayana?Ÿı olan Adli ve İdari Yargıda Hakim ve Savcı Adaylı?Ÿı Yazılı Sınav Mülakat ve Atama Yönetmeli?Ÿinin, Anayasa Mahkemesince verilecek karara kadar veya Anayasa Mahkemesince be?Ÿ ay içinde karar verilmemesi halinde bu süre sonunda dosyadaki bilgi ve belgeler esas alınarak İdari Dava Daireleri Kurulunca yeniden bir karar verilmek üzere yürütülmelerinin durdurulmasına karar verilmi?Ÿ olup, Kurulumuzca itiraz yoluyla yapılan ba?Ÿvuru üzerine Anayasa Mahkemesince verilen ve 12.2.2007 günü Danı?Ÿtay'da kayda giren, 7.2.2007 günlü, E:2006/162, K.2007/15 sayılı karara ait tutana?Ÿın incelenmesinden ise, 2802 sayılı Yasa'nın 9. maddesinin (de?Ÿi?Ÿik) son fıkrasında yer alan "...yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı ile ..."ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadı?Ÿına ve itirazın reddine karar verildi?Ÿinin anla?Ÿılması sonucu İdari Dava Daireleri Kurulunca Anayasa Mahkemesince itiraz hakkında karar verilmi?Ÿ olması nedeniyle 15.2.2007 tarihinde dosya yeniden görü?Ÿülmü?Ÿ ve davacının istemi de gözetilerek, Danı?Ÿtay Onikinci Dairesince dava konusu sınav ile dayana?Ÿı Yönetmeli?Ÿin iptali istenilen maddelerinin esasının incelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekti?Ÿi sonucuna varılmı?Ÿ; Onikinci Dairece de i?Ÿin esası incelenerek itiraza konu "yürütmenin durdurulması isteminin reddine" ili?Ÿkin karar verilmi?Ÿtir.

      Davacı dava dilekçesinde; 100 idari yargı yargıç adayı alımına yönelik olarak 9.8.2006 tarihinde ilan edilen ve 15.10.2006 tarihinde yapılan sınavın ve bu sınavın dayana?Ÿını olu?Ÿturan Yönetmeli?Ÿin iptali ve yürütmenin durdurulması isteminin gerekçesini öncelikle Yönetmeli?Ÿin dayana?Ÿı  olan Yasa  kuralının Anayasa'ya  aykırılı?Ÿı  gerekçesine dayandırmı?Ÿ, ancak bu iddianın kabul görmeyebilece?Ÿi dü?Ÿüncesiyle ayrıca Yönetmeli?Ÿin 4., .5., 8., 9., 10., 11., 12., 13., 14., 15., 16., 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24., 25., 27., 28., 29., 30., 31., 32., 33. ve 36. maddelerinin hukuka aykırılı?Ÿı nedeniyle iptali gerekti?Ÿini de öne sürdü?Ÿünden inceleme bu maddelere yönelik olarak yapılmı?Ÿtır.

      Dava konusu "Adli ve İdari Yargıda Hakim ve Savcı Adaylı?Ÿı Yazılı Sınav Mülakat ve Atama Yönetmeli?Ÿi", 24.2.1983 tarihli ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun 7-9. maddelerine dayanılarak hazırlanmı?Ÿ ve Yönetmelikle; adli ve idari yargıda adaylı?Ÿa ba?Ÿvurma, yazılı sınav ve mülakat kurullarının olu?Ÿumu ve görevleri, sınav konuları, yazılı sınav ve mülakatın yapılı?Ÿ ?Ÿekli ve de?Ÿerlendirilmesi, atama ile bunlara ili?Ÿkin di?Ÿer hususlar düzenlenmi?Ÿtir.

      2802 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde adaylık dönemini geçirip maddedeki ko?Ÿullara uygun olarak ehliyetini kanıtlamı?Ÿ olmadıkça hiç kimsenin hakimlik ve savcılı?Ÿa atanamayaca?Ÿı, adayların Devlet Memurları Kanunundaki Genel idare Hizmetleri Sınıfına dahil olup hakimlik ve savcılı?Ÿın sınıf ve derecelerine dahil olmadıkları ve haklarında Devlet Memurları Kanununun bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanaca?Ÿı öngörülmü?Ÿ; 8. maddesinde de adaylı?Ÿa atanacaklarda bulunması gereken nitelikler sayılmı?Ÿ, "Adaylı?Ÿa atama" ba?Ÿlıklı 9. maddesinde ise;

      "Her yıl alınacak aday sayısı, avukatlık mesle?Ÿinden alınacaklarla birlikte Türkiye Adalet Akademisinin görü?Ÿü alınmak suretiyle, kadro ve ihtiyaç durumuna göre Adalet Bakanlı?Ÿınca tespit edilir.

      Yukarıdaki maddede belirtilen niteliklere sahip olup, yazılı yarı?Ÿma sınavı ile mülakatta ba?Ÿarı gösterenler, ba?Ÿarı derecelerine göre sıraya konularak Adalet Bakanlı?Ÿınca önceden belirlenen ihtiyaç sayısına, daha önce ba?Ÿka görevlerde kadro, maa?Ÿ ve derece yönünden iktisap etmi?Ÿ oldukları haklar nazara alınmak suretiyle lisans, lisansüstü (master) ve doktora ö?Ÿrenim durumlarına göre Devlet memuriyetine giri?Ÿ derece ve kademesiyle veya bu derecelerden a?Ÿa?Ÿı olmamak ?Ÿartıyla müktesep olarak almı?Ÿ oldukları derece ve kademeyle adaylı?Ÿa atanırlar. Bu atamada, daha önce serbest avukatlık yapmı?Ÿ olanların avukatlıkta geçen sürelerinin üçte ikisi de de?Ÿerlendirilir. Bu sıraya göre ihtiyaç sayısınca atananların dı?Ÿında kalanlar bir hak iddia edemezler.

      Adayların yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı ile 8 inci maddenin (g) bendinin uygulanmasına ili?Ÿkin hususlar yönetmelikte düzenlenir."

Aynı Yasa'nın 10. maddesinde, adaylık süresi ve e?Ÿitim konusunda, 11. maddesinde de adaylar hakkında düzenlenecek belgeler hakkında düzenleme yapıldıktan sonra 12. maddesinde, maddede sayılan ko?Ÿulların gerçekle?Ÿmesi halinde adayların görevlerine Adalet Bakanlı?Ÿınca son verilece?Ÿi öngörülmü?Ÿtür.

      2802 sayılı Yasa'da, yazılı yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı yapacak makam gösterilmemi?Ÿ ise de, 9. maddenin son fıkrasında, adayların yarı?Ÿma sınavı ve mülakatının uygulanmasına ili?Ÿkin konuların yönetmelikle düzenlenece?Ÿi belirtilmi?Ÿtir. Bu hükme dayanılarak, Adalet Bakanlı?Ÿı'nca yürürlü?Ÿe konulan dava konusu "Adli ve İdari Yargıda Hakim ve Savcı Adaylı?Ÿı Yazılı Sınav, Mülakat ve Atama Yönetmeli?Ÿi"nde yarı?Ÿma sınavı ve mülakatın Adalet Bakanlı?Ÿı tarafından yapılaca?Ÿı öngörülmü?Ÿtür.

      Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen Türkiye Cumhuriyeti Devletinin temel niteliklerinden olan "hukuk devleti" ilkesi vatanda?Ÿların hukuk güvenli?Ÿini sa?Ÿlayan, idarenin hukuka ba?Ÿlılı?Ÿını amaç edinen, buna kar?Ÿılık kamu gücünün sınırsız ölçüsüz ve keyfi kullanılmasını önleyen en önemli unsurlardan biridir. Nitekim hukuk devleti ilkesinin ya?Ÿama geçirilmesini sa?Ÿlayacak araçlar arasında Anayasa'nın 8. maddesinde, yürütme yetkisi ve görevinin, Anayasa ve kanunlara uygun olarak kullanılaca?Ÿı ve yerine getirilece?Ÿi, Anayasa'nın 125. maddesinde de, idarenin her türlü eylem ve i?Ÿlemlerine kar?Ÿı yargı yolunun açık oldu?Ÿu kuralına yer verilmi?Ÿtir.

      Hukuk devleti ilkesi kar?Ÿısında idarenin yargısal denetim yapılmasını ortadan kaldıracak ya da bu denetimin yapılmasını imkansız kılacak i?Ÿlem ve eylemlerde bulunması mümkün de?Ÿildir.

      ?–te yandan adil bir hukuk düzeninin kurulmasının yargının ba?Ÿımsızlı?Ÿı, hakim ba?Ÿımsızlı?Ÿı ve güvencesinin sa?Ÿlanması ile mümkün olaca?Ÿında ku?Ÿku bulunmamaktadır.

      Anayasanın 138. maddesinde, "Hakimler, görevlerinde ba?Ÿımsızdırlar; Anayasa'ya kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler "denilerek hakimlerin ba?Ÿımsızlı?Ÿı ilkesi kabul edilmi?Ÿtir. Anayasa'da ayrıca bu ilkeyle yetinilmeyerek 139. maddede "hakimlik ve savcılık teminatı "kabul edilmi?Ÿtir. ?–te yandan Anayasa'nın 140. maddesinde; hakim ve savcıların nitelikleri ve atanmalarının mahkemelerin ba?Ÿımsızlı?Ÿı ve hakimlik teminatı esaslarına göre yasayla düzenlenmesi öngörülmü?Ÿtür.

      Bu ba?Ÿlamda, hakim ve savcı adayları Genel İdare Hizmetleri Sınıfına tabi iseler de staj döneminin ardından yapılacak yeterlilik sınavından sonra hakim ve savcı olarak atanacakları hususu gözetildi?Ÿinde, adayların seçimi için yapılacak sınavın ileride atanacakları görevin özellikleri de dikkate alınarak nesnel, yansız ve sadece liyakati ölçmeyi amaçlayan bir yöntemle yapılması gerekmektedir.

      2802 sayılı Yasa'nın 9. maddesinin son fıkrasında "... yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı(na)..." ili?Ÿkin hususların Yönetmelikle düzenlenece?Ÿi belirtilmi?Ÿ; ancak sınavın ?Ÿekli, sınav ve mülakat kurulu ve mülakatın amacı ve içeri?Ÿi ile ilgili herhangi bir düzenlemeye yer verilmeyerek idareye takdir yetkisi tanınmı?Ÿ bulunmaktadır, idare bu takdir yetkisini kullanırken adayların seçimlerinin yukarıda da de?Ÿinildi?Ÿi gibi tarafsız, nesnel ve sadece liyakati ölçmeye yarayan sınavla yapılmasını sa?Ÿlayacak düzenlemeler yapmakla yükümlüdür. ?–te yandan gene bu düzenlemelerde, Birle?Ÿmi?Ÿ Milletler Genel Kurulu'nun 15.12.1985 günlü, 46/146 sayılı Kararındaki " Hakimlik mesle?Ÿine, yeterli hukuk e?Ÿitimi görmü?Ÿ, yetenekli ve ki?Ÿilikli bireyler ?“ seçilecektir. Seçim yönteminde, amaca aykırı dü?Ÿüncelerin rol oynamasını engelleyecek tedbirler alınmalıdır. Hakimlerin seçiminde, bir ki?Ÿiye kar?Ÿı ırk, renk, cinsiyet, din, siyasi veya di?Ÿer fikirler, milli veya sosyal men?Ÿe ve mal varlı?Ÿı gibi dü?Ÿüncelerle hiçbir ayırım yapılmayacak; ancak hakim adayının ülke vatanda?Ÿı olması ?Ÿartı, ayrımcılık olarak nitelendirilmeyecektir." ?Ÿeklindeki yargı ba?Ÿımsızlı?Ÿının temel ilkesinin ve yine Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 13.10.1994 günlü, 518 inci toplantısında aldı?Ÿı karardaki " Hakimlerin mesleki kariyerlerine ili?Ÿkin tüm kararlar objektif kriterlere dayanmalı, hakimlerin seçimi ve kariyerleri; e?Ÿitimsel özelliklerini, dürüstlük, yetenek ve etkinliklerini de gözeten liyakat esasına göre olmalıdır." ?Ÿeklindeki ilkesinin de gözönünde tutması gerekti?Ÿinde ku?Ÿku bulunmamaktadır.

      2802 sayılı Yasa'nın 7-9. maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 9.9.1991 günlü, 20986  sayılı   Resmi  Gazete'de  yayımlanarak yürürlü?Ÿe  konulan  ve  zaman  içinde  kimi maddelerinde de?Ÿi?Ÿiklik yapılan dava konusu Yönetmeli?Ÿin 1 ila 3. maddelerinde "Amaç, Kapsam ve Hukuki Dayanak" konulan; 4 ila 7. maddelerinde "İlan, Ba?Ÿvuranlarda Aranacak ?žartlar, Ba?Ÿvuru" konulan; 8 ila 35. maddelerde "Sınavlara Dair Esaslar", 36. ve devamı maddelerde ise sınavı kazananların atanması ve di?Ÿer konular düzenlenmi?Ÿ olup; Yönetmeli?Ÿin iptali istenilen 4., 5., 8., 9., 10., 12., 13., 23., 24., 25., 31., 32., 33. ve 36. maddeleri ile 21. maddesinin üçüncü ve son fıkraları ve 29. maddesinin ikinci fıkrasında dayana?Ÿı Yasa kurallarına ve hukuka aykırılık görülmemi?Ÿtir.

      Dava konusu Yönetmeli?Ÿin 11., 20., 27., 28. ve 32. maddeleri ve 29. maddesinin birinci fıkrası ile yapılan düzenlemelere gelince;

      "(De?Ÿi?Ÿik fıkra : 02/08/2006- 26247 S.RG. Yön/4.mad) Yazılı sınav, katılanların ö?Ÿrenim konularına ili?Ÿkin bilgileri ile genel yetenek ve genel kültür bilgilerini de?Ÿerlendirmek amacıyla yapılır.

      Bakanlıkça gerekli görüldü?Ÿü takdirde yazılı sınav test usulü ile de yapılabilir. Test sınavları ile ilgili hususlarda di?Ÿer kurumlardan yararlanılabilir.

      (Ek: 25.2.1998 - 23269 Sayılı R.G.) Yazılı sınav gerekti?Ÿinde ba?Ÿka kurumlara da yaptırılabilir.

      (Ek: 25.2.1998 - 23269 Sayılı R. G.) Bu durumda; yapılacak sınavın yerleri, konuları, soruların konulara göre da?Ÿılımı, yürütülmesinde gözetilecek hususlar, tarihi, süresi, notlama ve kazananların belirlenmesi gibi usul ve esaslar Bakanlık ile sınavı yapan kurum arasında yapılacak bir protokol ile tespit edilir.

      (Ek: 25.2.1998 - 23269 Sayılı R.G.) Bu protokol ile di?Ÿer kurumun sınav ve de?Ÿerlendirme esaslarına uyulması kararla?Ÿtırılır ise, Yönetmeli?Ÿin yazılı sınava ait kuralları uygulanmaz.

      (Ek: 25.2.1998 - 23269 Sayılı R.G.) Sınavı yapan kurum tarafından talep edilen masraf, ba?Ÿvuru sırasında adaylardan alınır."

      Yönetmeli?Ÿin "Yazılı Sınav Kurulunun Kurulu?Ÿ ve Görevleri" ba?Ÿlıklı 20. maddesinde ise;

      "Yazılı Sınav Kurulu, Personel Genel Müdürünün görevlendirece?Ÿi Genel Müdür Yardımcılarından birinin Ba?Ÿkanlı?Ÿında; Tefti?Ÿ Kurulu Ba?Ÿkanlı?Ÿı ve Ceza i?Ÿleri Genel Müdürlü?Ÿü, Hukuk İ?Ÿleri Genel Müdürlü?Ÿü ve Personel Genel Müdürlü?Ÿünden bakanlıkça tensip edilecek Hâkim ve savcı sınıfına dahil görevlilerden olu?Ÿur.

      Yazılı Sınav Kurulu; Sınav sonuçlarını de?Ÿerlendirmek ve buna göre ba?Ÿarı listesi düzenlemek ve gerekti?Ÿinde itirazları inceleyerek karara ba?Ÿlamakla görevlidir."

      Yönetmelik hükümlerine göre, yazılı sınav do?Ÿrudan Bakanlıkça yapılabilece?Ÿi gibi, 1998 yılında eklenen fıkralar ile sınavın ba?Ÿka kurumlara da yaptırılabilece?Ÿi öngörülmü?Ÿ, böylece Bakanlı?Ÿa yazılı sınavın yöntemi konusunda takdir yetkisi verilmi?Ÿtir.

      Bilindi?Ÿi üzere yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı kazananlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi "Genel idare Hizmetleri Sınıfı"na ait kadrolara atanmakta ise de, belli bir yeti?Ÿme dönemi sonunda Türkiye Adalet Akademisi bünyesinde yapılan yeterlilik sınavında ba?Ÿarılı olmaları halinde hakim ve savcılık görevine atanmaktadırlar. Yukarıda de?Ÿinildi?Ÿi gibi adaylı?Ÿa alınırken uygulanacak yarı?Ÿma sınavının nesnel, yansız ve liyakati ölçmeye yarayacak bir ?Ÿekilde yapılması zorunludur. Bu çerçevede 11. maddeye 1998 yılında eklenen hükümler ile yarı?Ÿma sınavının ba?Ÿka kurumlara da yaptırılabilece?Ÿi öngörülerek, yapılan protokollere göre yarı?Ÿma sınavı ?–?Ÿrenci Seçme ve Yerle?Ÿtirme Merkezine yaptırılmaya ba?Ÿlanmı?Ÿ ise de, maddede bu yöntemin uygulanıp uygulanmaması konusunda Bakanlı?Ÿa takdir yetkisi verilerek ve Yönetmeli?Ÿin 20. maddesindeki yarı?Ÿma sınavının Adalet Bakanlı?Ÿında (hakim ve savcı sınıfından da olsa) Bakanın emri altında çalı?Ÿan bürokratlardan olu?Ÿan Sınav Kurulunca yapılmasına ili?Ÿkin kurallar da korunmak suretiyle yazılı sınavın yapılı?Ÿ yöntemi tamamen idarenin takdirine bırakılarak hukuka aykırı düzenleme yapılmı?Ÿtır.

      Bunun sonucu olarak, yazılı sınavın ?–?Ÿrenci Seçme ve Yerle?Ÿtirme Merkezine yaptırılması sınavdan beklenen nesnelli?Ÿi sa?Ÿlayacak bir kural olmakla birlikte, bunun tamamen idarenin takdirine bırakılmasında hukuki isabet görülmemi?Ÿtir. Dolayısıyla 11. maddeyle ba?Ÿlantısı nedeniyle Yönetmeli?Ÿin 20. maddesinde de hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

      "Mülakat Kurulu: Müste?Ÿar veya görevlendirece?Ÿi Müste?Ÿar Yardımcısının Ba?Ÿkanlı?Ÿında, Tefti?Ÿ Kurulu Ba?Ÿkanı, Ceza i?Ÿleri, Hukuk İ?Ÿleri, Personel Genel Müdürlerinden olu?Ÿur."

      Yukarıda da de?Ÿinildi?Ÿi gibi 2802 sayılı Yasa'nın 9. maddesinde "... yarı?Ÿma sınavı ve mülakatı ..." ile ilgili hususların Yönetmelikle düzenlenece?Ÿinin öngörülmesine kar?Ÿın, sınavın ?Ÿekli ve sınav kurulunun olu?Ÿumu ile ilgili herhangi bir düzenleme yapılmamı?Ÿtır. Yasa ile Adalet Bakanlı?Ÿına sınav yapma ve buna ili?Ÿkin konuları Yönetmelikle düzenleme konusunda görev ve yetki verilmi?Ÿ ise de, bu konuların münhasıran Bakanlık bürokratlarınca yerine getirilece?Ÿine ili?Ÿkin açık bir düzenleme yapılmamı?Ÿtır.

      Yönetmeli?Ÿin yayımlanmasından sonra 23.7.2003 tarihli ve 4954 sayılı Yasa ile adli, idari ve askeri yargı hakim ve savcıları ve noterler ile avukatların meslek öncesi ve meslek içi e?Ÿitimi için kurslar açmak, adli ve idari yargı hakim ve savcı adaylarının meslek öncesi e?Ÿitimlerinin hazırlık ve son dönemlerini ilgili Yasa ve Yönetmelik hükümlerine göre yürütmek v.b. görevleri yürütmek üzere kurulan Türkiye Adalet Akademisinin kurulu?Ÿ amacı ve te?Ÿkilat yapısı ile de?Ÿinilen görevleri gözetildi?Ÿinde, di?Ÿer bir deyi?Ÿle alınacak adayların, Akademinin ö?Ÿrencileri olaca?Ÿı ve e?Ÿitim verecek olan kurumun adayların seçiminde de etkili olması gerekti?Ÿi hususu dikkate alındı?Ÿında "Mülakat Kurulu"nun, Türkiye Adalet Akademisinde görevli özellikle Danı?Ÿtay ve Yargıtay mensuplarının da Bakanlık üst düzey yöneticileri ile birlikte katılımının sa?Ÿlanması suretiyle olu?Ÿturulması gerekmektedir.

      "Mülakat, ilgilinin ifade ve bir konuyu kavrayıp özetleme ve de?Ÿerlendirme yetene?Ÿini, davranı?Ÿını, genel ve fiziki durumunu tespit için mülakat kurulu tarafından Adalet Bakanlı?Ÿınca yapılır."

      Sözlük anlamı, davranı?Ÿ ve dü?Ÿünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla bir ki?Ÿiyle yapılan sorulu cevaplı görü?Ÿme olan mülakatın, yazılı yarı?Ÿma sınavını tamamlayıcı nitelikte ve yine bilgi ve liyakati ölçmek, bunun yanında adayın hakimli?Ÿe yara?Ÿır yetene?Ÿe, kültüre, ça?Ÿda?Ÿ ya?Ÿam anlayı?Ÿına sahip olup olmadı?Ÿını belirlemek amacıyla yapılaca?Ÿı açıktır. Bu kapsamda yapılacak olan bir mülakatın nesnel oldu?Ÿundan sözedilebilmesi için mesle?Ÿin önem ve özelli?Ÿi de dikkate alınarak bütün bu kriterlerin ne ?Ÿekilde uygulanaca?Ÿına ili?Ÿkin hususların, kriterlerin a?Ÿırlıklarını ve buna göre de?Ÿerlendirme esaslarını içeren nesnel bir yöntemin düzenlenmesi gerekmektedir. Ba?Ÿka bir anlatımla, Yönetmelikte mülakatın kriterleri açık bir ?Ÿekilde düzenlenmelidir. Dava konusu Yönetmelikte ise belirtilen hususlara ili?Ÿkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemekte, genel ifadelerle yetinilmektedir. ?–rne?Ÿin, ancak sa?Ÿlık kurulunca tespit edilebilecek "fiziki durum"dan neyin kastedildi?Ÿinin açıklıkla ortaya konulmadı?Ÿı görülmektedir. Dolayısıyla Yönetmeli?Ÿin 28. maddesinde öngörülen yöntemde hukuka uygunluk bulunmadı?Ÿı gibi, bu suretle tamamen Kurulun takdirine bırakılan mülakat yöntemi ile nesnellikten uzak bir uygulamaya neden olunabilece?Ÿi de açıktır.

      Kaldı ki, yukarıda çerçevesi çizilen düzenlemenin yapılmamı?Ÿ olmasının mülakat ile ilgili olarak açılacak bir iptal davasında yargısal denetimin yapılmasını güçle?Ÿtirece?Ÿi, hatta olanaksız kılaca?Ÿı da ortadadır. Oysa mülakatta ba?Ÿarısız sayılma i?Ÿleminin de, di?Ÿer tüm idari i?Ÿlemlerin yargısal denetiminde oldu?Ÿu gibi yetki, ?Ÿekil, sebep, konu ve amaç olmak üzere i?Ÿlemin tüm unsurları yönünden yargısal denetiminin yapılması esas olmalıdır. İdari i?Ÿlemin yetki, ?Ÿekil gibi salt usule ili?Ÿkin unsurları ile sınırlı olmak üzere yapılan bir yargısal denetimin, hukuk devleti ilkesinin öngördü?Ÿü güvenceyi sa?Ÿlamayaca?Ÿı açıktır.

      Nitekim 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin (1/a) bendi gere?Ÿince iptal davalarında, idari i?Ÿlemlerin yetki, ?Ÿekil, sebep, konu ve amaç unsurları yönünden yargısal denetime tabi tutulması zorunlu bulunmaktadır.

      Dolayısıyla mülakatta ba?Ÿarısız sayılma i?Ÿleminin yargısal denetimini sa?Ÿlayacak altyapının tüm unsurlarıyla olu?Ÿturulmasını sa?Ÿlamak hukuka ba?Ÿlı idarenin görevidir. Yukarıda da belirtildi?Ÿi üzere hukuk devleti ilkesinin, idarenin yargısal denetim yapmasını ortadan kaldıracak, olanaksız kılacak ya da güçle?Ÿtirecek ?Ÿekilde bir idari i?Ÿlem tesis etmesine izin vermesi mümkün de?Ÿildir. 

      4- Dava konusu Yönetmeli?Ÿin "Yazılı Sınav Ka?Ÿıtlarının De?Ÿerlendirilmesi" ba?Ÿlıklı 21. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Yazılı sınav veya test ka?Ÿıtları 100 puan üzerinden de?Ÿerlendirmeye tabi tutulur. Yazılı veya test sınavını kazanabilmek için not ortalamasının 70 puan veya daha yukarı olması ?Ÿarttır."denilmi?Ÿ; 29. maddesinin birinci fıkrasında da;

      düzenlemesine yer verilmek suretiyle, yazılı sınavda ba?Ÿarılı olabilmek için gerekli not ortalaması olan 70 puanı alan herkesin mülakata ça?Ÿrılaca?Ÿı öngörülmü?Ÿtür.

      2802 sayılı Yasa'nın hem "Adayların niteliklerinin düzenlendi?Ÿi 8. maddesinde, hem metni yukarıya alınan 9. maddesinin son fıkrasında "yazılı yarı?Ÿma sınavı" ibaresine yer verildi?Ÿi halde, Yönetmeli?Ÿin 29. maddesinin birinci fıkrasında "yarı?Ÿma sınavı" niteli?Ÿine aykırı olarak "70 ve üzeri puan alan" herkesin mülakata ça?Ÿrılması öngörülerek, yapılan sınav "yeterlik sınavı" niteli?Ÿine dönü?Ÿtürülmekte, böylece yazılı sınavın ?–?Ÿrenci Seçme ve Yerle?Ÿtirme Merkezi'ne yaptırılması ile sa?Ÿlanmaya çalı?Ÿılan nesnel uygulamanın sonucu ortadan kaldırılmaktadır. Oysa aday adaylarının yarı?Ÿtırıldı?Ÿı bir sınavda ilan edilen kadro sayısının en ba?Ÿarılıdan ba?Ÿlayarak kaç katı adayın mülakata ça?Ÿrılaca?Ÿının önceden açıklanması zorunlu olup, belirlenen barajı geçen tüm aday adaylarının mülakata ça?Ÿrılmasının, idarenin takdir yetkisinin kullanılmasında sübjektif nedenlerin öne geçmesine yol açaca?Ÿı, bu durumun ise kamu yararı ve hizmet gerekleriyle ba?Ÿda?Ÿmayaca?Ÿı açıktır.

      Dolayısıyla 29. maddenin birinci fıkrasındaki düzenleme Yönetmeli?Ÿin dayana?Ÿı Yasa kuralına ve hukuka açık aykırılık ta?Ÿımaktadır.

      Sonuç olarak; hukuka ve dayana?Ÿı Yasa kurallarına aykırı bulunan ve uygulanmaya devam edilmesi halinde telafisi imkansız zararlara neden olaca?Ÿı sonucuna varılan dava konusu Yönetmeli?Ÿin 11., 20., 27., 28. maddeleri ve 29. maddesinin birinci fıkrasının yürütülmesinin durdurulması gerekmektedir.

      ?–te yandan, anılan maddelerin yürütülmelerinin durdurulması ile uygulanma olana?Ÿını yitiren Yönetmeli?Ÿin 14., 15., 16., 17., 18., 19. ve 22. maddeleri ile 21. maddesinin bir ve ikinci fıkralarının da yürütülmesinin durdurulması gerekmektedir.

      "Sınava katılanların, yazılı sınav kurulu ve mülakat kurulu tarafından imza altına alınan ve yukarıda zikredilen ba?Ÿarı listelerinde yazılı bulunan puanlarının aritmetik ortalaması tespit edilerek en yüksek puan alandan ba?Ÿlamak üzere sıraya konularak nihai ba?Ÿarı listesi Personel Genel Müdürlü?Ÿünce hazırlanır.

      Bu sıralamaya tabi tutulanların nihai puanlarının e?Ÿit olması halinde, yazılı sınavda aldı?Ÿı puana öncelik tanınır. Yazılı puanların da e?Ÿit olması halinde kura çekilmek suretiyle sıra belirlenir ve bu konuda yapılan i?Ÿlemler düzenlenecek tutanakta gösterilir."

      De?Ÿinilen düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamakta ise de, yazılı sınav kurulu ve mülakat kurulu ile ilgili maddelerin yürütülmesi durduruldu?Ÿundan; bu karar nedeniyle yapılacak yeni düzenlemede bu maddenin de yeniden düzenlenece?Ÿi tabiidir.

      Davanın sınava ili?Ÿkin kısmına gelince; yazılı sınavın ?–?Ÿrenci Seçme ve Yerle?Ÿtirme Merkezi'ne yaptırıldı?Ÿı anla?Ÿıldı?Ÿından, sınavın bu kısmında hukuka aykırılık bulunmamakta ise de; dava konusu Yönetmeli?Ÿin mülakata ili?Ÿkin 27.ve 28. maddeleri ile 29. maddesinin birinci fıkrasının yürütülmesinin durdurulması nedeniyle 9.8.2006 tarihinde ilan edilen ve 15.10.2006 tarihinde yapılan sınavın "mülakat'a ili?Ÿkin kısmı da hukuki dayanaktan yoksun kalmı?Ÿtır.

      Açıklanan nedenlerle, Danı?Ÿtay Onikinci Dairesinin "yürütmenin durdurulması isteminin reddi"ne ili?Ÿkin 9.3.2007 günlü, E:2006/4784 sayılı kararına yönelik davacı itirazının kısmen kabulü ile dava konusu Yönetmeli?Ÿin 11., 14., 15., 16., 17., 18., 19., 20., 22., 27. ve 28. maddeleri ve 21. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile 29. maddesinin birinci fıkrasının ve 15.10.2006 tarihinde yapılan idari yargı hakim adayı sınavının mülakata ili?Ÿkin kısmının yürütülmesinin durdurulmasına oyçoklu?Ÿu ile; Yönetmeli?Ÿin di?Ÿer maddeleri ile 15.10.2006 tarihinde ?–?Ÿrenci Seçme ve Yerle?Ÿtirme Merkezince yapılan yazılı sınavın yürütülmesinin durdurulması isteminin reddine ili?Ÿkin kısmına yönelik davacı itirazının ise reddine oybirli?Ÿi ile 29.3.2007 gününde karar verildi.

      Danı?Ÿtay İdari Dava Daireleri Kurulu (29/26 oy) 

*** 

KAR?žI OY

      Davacının, idari yargı yargıç adayı alımı sınavı ve dayana?Ÿı Yönetmeli?Ÿin iptali ve yürütülmesinin durdurulması isteminin gerekçesini sınav ve bu sınava ili?Ÿkin usul ve esasları belirleme konusunda Adalet Bakanlı?Ÿına yetki veren 2802 sayılı Yasanın 9. maddesinin Anayasa'ya aykırı oldu?Ÿu iddiası olu?Ÿturmaktadır.

      Ancak bu konu Anayasaya aykırılık iddiası yönünden Danı?Ÿtay İdari Dava Daireleri Kurulunun 30.11.2006 günlü kararı ile Anayasa Mahkemesine gönderilmi?Ÿ ve Anayasa Mahkemesince incelenerek sonuç olarak 2802 sayılı Yasa'nın 9. maddesinde Anayasa'ya aykırılık bulunmadı?Ÿına karar verilmi?Ÿtir.

      Buna göre Anayasa'ya aykırı olmadı?Ÿına Anayasa Mahkemesince karar verilen Yasa esas alınarak ve bu Yasa'nın Adalet Bakanlı?Ÿına verdi?Ÿi yetkiye dayanılarak hazırlanıp yürülü?Ÿe konulan Yönetmeli?Ÿe kar?Ÿı açılan davada öncelikle somut norm denetiminin yapılması ve bu yönden hukuka aykırı olmadı?Ÿı sonucuna varılması halinde Yönetmeli?Ÿin maddelerinin incelenmesine geçilmesi gerekmektedir. Bilindi?Ÿi gibi somut norm denetiminde konuyla do?Ÿrudan ilgili yasa kuralı varken dolaylı biçimde ilgili kurallara dayanılması olanaklı de?Ÿildir.

      Bu ba?Ÿlamda Anayasa Mahkemesince Anayasa'ya aykırı olmadı?Ÿı belirtilen Yasa kuralı esas alınarak yürürlü?Ÿe konulan Yönetmelikte Anayasa ile dayana?Ÿı Yasa kurallarına aykırılık bulunmadı?Ÿını öncelikle vurgulamak gerekmektedir.

      Yönetmeli?Ÿin maddelerine geçince, özellikle Yönetmeli?Ÿin "Mülakat Kurulu" ba?Ÿlıklı 27. maddesi ile "Mülakat ve Amacı" ba?Ÿlıklı 28. maddesi ve "Yazılı Sınav Ka?Ÿıtlarının De?Ÿerlendirilmesi" ba?Ÿlıklı 29. maddesinin noksan düzenleme içerdi?Ÿinden bahisle yürütülmelerinin durdurulmasına karar verilmi?Ÿtir. Bu noktada gerek Anayasa'nın 125. maddesinde, gerek 2577 sayılı Yasa'nın 2. maddesinde, yargı yetkisinin idari i?Ÿlem ve eylemlerin hukuka uygunlu?Ÿunun denetimi ile sınırlı oldu?Ÿu ve yürütme görevinin yasalarda gösterilen ?Ÿekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak idari eylem ve i?Ÿlem niteli?Ÿinde yargı kararı verilemeyece?Ÿinin hükme ba?Ÿlandı?Ÿını belirtmekte yarar bulunmaktadır.

      Zira idari yargı denetiminin amacı, idarenin, idare hukuku alanı ve yasa çerçevesi içinde kalmasını sa?Ÿlamaktır. Ba?Ÿka bir anlatımla bu denetimin amacı, idarenin yasaların verdi?Ÿi yetkileri a?Ÿması veya kötüye kullanması ya da hukuka ve mevzuata aykırı i?Ÿlem veya eylem tesis etmesi hallerinde bu eylem ve i?Ÿlemleri yetki, ?Ÿekil, sebep, konu ve maksat yönünden iptal etmek suretiyle .yargının "yerindelik" de?Ÿil, ancak "yasallık" veya "hukuka uygunluk" denetimi yapabilece?Ÿi, idari yargı kararının idari eylem ve i?Ÿlem niteli?Ÿinde olamayaca?Ÿı ve bu karar üzerine onun içeri?Ÿini yerine getirecek yeni bir i?Ÿlem yapma görevinin idari yargıya de?Ÿil, yetkili ve görevli idareye ait oldu?Ÿu; idari yargının yasa çerçevesi içinde idareye takdir hakkının tanınmı?Ÿ oldu?Ÿu durumlarda, bu takdirin yerindeli?Ÿini denetleyemeyece?Ÿi, idare hukukunun ötedenberi yerle?Ÿmi?Ÿ ve herkesçe bilinen ilkelerindendir.

      Hukuka uygunluk denetiminde öncelikle düzenlemenin dayana?Ÿı Yasa'ya dayanılaca?Ÿı, onun ölçüt alınaca?Ÿı ku?Ÿkusuzdur. Ancak Yasa'da yeterli açıklık bulunmayan durumlarda, hukukun genel ilkelerine dayanılmalı bu ilkelere göre düzenlemede bir noksanlık varsa bu noksan düzenlemeden bahisle iptal kararı verilmelidir.

      Bu çerçevede, 2802 sayılı Yasa'da konu ile ilgili yeterli düzenlemenin oldu?Ÿu ve Yasa'nın verdi?Ÿi yetki ve görev sınırları içerisinde kalınarak yürürlü?Ÿe konulan Yönetmelikte ve bu Yönetmeli?Ÿe göre yapılan sınavda Yasa'ya aykırılık bulunmadı?Ÿı gibi, Yönetmeli?Ÿin herhangi bir eksik düzenlemeyi de içermedi?Ÿi sonucuna vardı?Ÿımızdan, yargısal denetimin dı?Ÿına çıkılarak ve yerindelik denetimi yapılarak olu?Ÿturulan ço?Ÿunluk kararına itirazın reddi gerekti?Ÿi oyu ile katılmıyoruz.(2 oy) 

KAR?žI OY

      Yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27 nci maddesinde öngörülen ko?Ÿulların bakılan uyu?Ÿmazlıkta gerçekle?Ÿmedi?Ÿi anla?Ÿıldı?Ÿından, yürütmenin durdurulması isteminin reddine ili?Ÿkin Daire kararına yapılan itirazın reddi oyuyla, karara kar?Ÿıyım.(1 oy)