Dünya Yargıçları İstanbul’da Buluştu…

Dünya Yargıçlar Birliği (IAJ)’nin 54. Genel Kurul Toplantısı, Derneğimiz evsahipliğinde 5-8 Eylül 2011 tarihlerinde İstanbul’da Conrad Otel’de gerçekleştirildi. Toplantı, dünyanın 70 farklı ülkesinden 300’e yakın yargıç ve savcının katılımı ile en yüksek katılımlı toplantılarından biri olarak Birlik (IAJ) kayıtlarına geçti.

Öncelikle bir hususu belirtmekte yarar görüyoruz. Toplantıya, diğer ülkelerdeki toplantılara devlet başkanlarının da katılımı geleneği dikkate alınarak, ev sahibi ülke Türkiye’yi en üst düzeyde temsiline dönük olarak Cumhurbaşkanı’nın da davet edilmesi için, aylarca öncesinde yazılı ve ayrıca telefonla randevu talebinde bulunulmuş ise de, maalesef devlet geleneği açısından düşündürten bir ilgisizlikle olumlu ya da olumsuz yanıt dahi verilmemiştir.

Danıştay Başkanı Hüseyin Karakullukçu, Danıştay Genel Sekreteri Mustafa Kökçam, Türkiye Adalet Akademisi Başkanı Hüseyin Yıldırım ve İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun misafir olarak katıldığı açılış toplantısı, bir dizi konuşma ile başlamıştır. Protokol konuşmaları bağlamında; Dünya Yargıçlar Birliği Başkanı Fatoumata Diakite, Dünya Noterler Birliği Başkanı Jean Paul Decorps, Danıştay Başkanı Hüseyin Karakullukçu ve Türkiye Adalet Akademisi Başkanı Hüseyin Yıldırım selamlama konuşmaları yaptıktan sonra YARSAV Başkanı Murat Arslan; yargı bağımsızlığı, yargıda örgütlenme, yargısal meslek örgütleri bakımından uluslar arası ilişkilerin önemi, yargıda hesap verebilirlik ile yargı bağımsızlığı dengesi ve yargı medya ilişkileri konu başlıklarından oluşan bir konuşma yapmıştır. Aynı zamanda YARSAV Başkanı Murat Arslan, Habertürk, NTV, Show TV, CNN Türk, Ulusal Kanal, İHA ve SKYTürk televizyon kanallarına ve Hürriyet, Milliyet, Radikal, Cumhuriyet ve Aydınlık gazetelerine mülakat vermiştir. Bu mülakatlarda hem toplantı ile ilgili açıklamalar yapılmış, hem de ülkemizdeki yargı ile ilgili başta yargı bağımsızlığının tehdit altındalığı ve bunun çarpıcı örneğini oluşturan Deniz Feneri soruşturması olmak üzere sıcak gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Genel Kurul’da, haklarında Başkanlar Komitesince tayin edilen raportörlerin hazırladığı raporlar okunan Benin, Ukrayna, Cezayir ve Kazakistan, yapılan oylama sonucunda olağan üyeliğe geçirilmişlerdir. Öte yandan Arnavutluk, Gine, Mozambik ve Guatemala da olağanüstü üyeliğe kabul edilmişlerdir. Genel Kurul’da Almanya´nın olağanüstü üyeliğin kaldırılması ve tek tip üyeliğe geçilmesi yolunda verdiği önerge üzerine yapılan tartışmalar sonucunda olağanüstü üyeliğin kaldırılması benimsenmiş ve bu konudaki Tüzük değişikliğinin gelecek yıl ABD’de yapılacak toplantıda gerçekleştirilmesi Genel Kurulca kabul edilmiştir. Ancak bu yeni gelişmeye rağmen, zaman kaybı olmaması açısından mevcut Tüzük gereği Başkanlar Komitesine başvurup Türkiye´de yargının durumu ile ilgili inceleme yapmak üzere raportör atanmasını isteyeceğiz. Türk yargısındaki son kaotik gelişmelerin, IAJ´ın görevlendireceği raportörle paylaşılarak resmi uluslararası belge niteliğindeki rapora yansıtılmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.

Öte yandan toplantı sırasında IAJ Başkanlık Komitesi ve tüm katılımcılara ülkemizdeki son dönemde yaşanan gelişmeleri içeren “Türk Yargısının Güncel Sorunlarına Dair Bilgilendirme” başlıklı bir rapor İngilizce olarak sunulmuş, Raporun IAJ’ın yetkili organlarında değerlendirilerek Türkiye’deki yargı sorununun gözlem altına alınması ve uluslararası platforma taşınması için dostane yardımların beklendiği hususu, hem yazılı olarak raporda hem de sözlü olarak Genel Kurul’da ifade edilmiş, ayrıca toplantı sırasında kurulan tüm temaslarda dile getirilmiştir. Büyük ilgi uyandıran raporumuzla ilgili tüm gelişmeler yakından takip edilecek ve kamuoyu ile paylaşılacaktır. Başta Sırbistan olmak üzere Slovakya Cumhuriyeti ve İtalya ile ilgili sorunların, Avrupa Yargıçlar Birliği toplantısında ele alınması ve sonuçta ulusal otoriteleri uyaran ve önlem almaya çağıran karar taslaklarının IAJ Genel Kurulu’nda karara bağlanması somut uygulaması, bizler için de örnek yol haritası oluşturmaktadır.

Avrupa Yargıçlar Birliği Grubu, Asya, Kuzey Amerika ve Okyanusya Grubu, Afrika Bölgesel Grubu ve İbero-Amerikan Grubu olmak üzere 4 bölgesel gruptan oluşan Birliğin, aynı zamanda: yargısal yönetim ve yargının statüsü, medeni hukuk ve usulü, ceza hukuku ve usulü, kamu hukuku ve sosyal hukuk çalışma grubu olmak üzere 4 de çalışma grubu bulunmaktadır. İstanbul’da yapılan toplantıda; hem bölgesel gruplar hem de çalışma grupları ayrı ayrı toplantılarını yapmışlardır. Bölgesel gruplar; kendi aralarındaki sorunların çözümü yanında genel kurul gündemindeki konularla ilgili olarak ortak bir inisiyatif oluşturma gündemi ile bir araya gelmişlerdir. Bizim de üyesi bulunduğumuz Avrupa Yargıçlar Birliği toplantısında bazı ülkelerdeki yargının yaşadığı sorunlar, Birliğin Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği içerisindeki faaliyetleri, yargı sorunlarını söz konusu kurumlarda daha etkin bir şekilde tartışıp çözüm bulabilmek amacıyla Brüksel’de bir ofis açma düşüncesi, üyelik statüsü ve üyelerin haklarına ilişkin konular tartışılmıştır. Avrupa Yargıçlar Birliği’nin bir sonraki toplantısı 2012 Mayıs ayında Hollanda’da (Amsterdam) gerçekleştirilecektir. Öte yandan çalışma grupları bir önceki yıllık olağan toplantıda (2010 - Senegal) saptanan konu başlıkları ile ilgili olarak üye ülkelerden gelen raporlar üzerinde değerlendirme yaparak IAJ Genel Kurulu’na sunulmak üzere ortak bir sonuç ve değerlendirme raporu hazırlamışlar ve Genel Kurul’a sunmuşlardır. Bu yılki toplantıda çalışma komisyonları tarafından hazırlanıp tartışmaya açılan konular şu şekildedir: “Yargı Bağımsızlığının Fiziksel ve Ekonomik Koşulları” (1. Çalışma Komisyonu), “Artan Küreselleşme Sürecinde Sınır Ötesi Konular- münferit olay senaryoları olarak yansımaları (2. Çalışma Komisyonu), “Suç Örgütleri: Tespit Etme, Zapt Etme ve Mallarının Müsaderesi” (3. Çalışma Komisyonu), “İşsizlik Maaşları” (4. Çalışma Komisyonu).

Bu bağlamda örneklendirme olması açısından bir çalışma grubunun değerlendirme sürecini kısaca belirtmek istiyoruz. 1 no’lu çalışma grubu olan Yargısal yönetim ve yargının statüsü çalışma grubu “Yargı bağımsızlığının fiziksel, yapısal ve ekonomik koşulları” başlıklı konuda, öncelikle toplantı öncesinde bir anket gerçekleştirdi. Bu ankete 30 ülke katıldı. Anket, yöntem olarak IAJ’ın çalışma grupları tarihinde ilk kez uygulandı. Anketle elde edilen verilerin, daha sonra Sonuç Raporuna ekleneceği belirtildi. Ankette, yargı bağımsızlığını etkileyen temel problemler ortaya konulmuş ve aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:

“1) Ülkenizde mahkeme binalarını daha güvenli kılan önlemler alınmakta mıdır? Eğer varsa bu önlemler, bizi geçmiş yıllarda gözlemlendiği üzere fildişi kulelere hapsetmekte midir? Bu önlemler, adalet ile ondan yararlananlar arasındaki bağlantı-ilişki açısından negatif bir etkiye yol açmakta mıdır?

2- Politikacılar ve medya gittikçe artan şekilde mahkeme kararlarını ve genel olarak yargıyı eleştirmektedirler. Bu konuda aynı düşüncede misiniz? Bu eleştirilere yönelik en iyi karşılık ne olabilir?  Saldırıya karşı, kişisel olarak bir yargıca kararından dolayı yapılan eleştiri ile tüm yargıya yönelik olarak yapılan genel nitelikteki eleştiri arasında gösterilecek reaksiyon bakımından bir farklılık olmalı mıdır? Bir politikacıdan gelen ile tüm medyadan gelen saldırıya karşı gösterilecek tepki arasında da bir farklılık olmalı mıdır?

3 - Hiç kimse dünya ekonomisinin şu an içinde bulunduğu ekonomik krizi görmezden gelemez. Üstelik yargı açısından bu krizlerin belli sonuçları olmuştur. Yargı bütçesinde bir takım önlemlerle yargı masrafının azaltılması yoluna gitmek zorunda olunduğu konusunda hepimiz aynı fikirde miyiz? Eğer öyleyse hangi tür önlemler (kaynak, maaş ve emekli aylığı kesintileri) kabul edilebilir görünüyor? Önlemlere karşı nihai çizgi nereye çekilmelidir?”

Anılan çalışma grubu, önümüzdeki yıl ABD’de yapılacak toplantıda, çalışma konusunu “Yargıç ve mahkeme açısından uzmanlaşmanın yargı bağımsızlığına etkileri” olarak belirlemiştir. Çalışma komisyonlarının sonuç raporları ayrıca internet sitemizde yayınlanacaktır.

Toplantıdaki katılımcı profili, çoğunlukla mahkeme başkanları, bölge mahkeme başkanları, yüksek yargı üye ve/veya başkanlarından oluşmuş, bazı ülkelerden de Kurul üyeleri ve Adalet Akademisi başkanlarından katılım gerçekleşmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, Türkiye’ye/İstanbul’a ilk kez geldiklerini ifade etmişlerdir. Değişik ülkelerin yargı sistemleri hakkında bilgi paylaşımı gerçekleştirilmiş ve böylece özellikle, kara-avrupası ile anglo-sakson ülkelerin temel farklılıkları ile ilgili kapsamlı değerlendirme yapma olanağı doğmuştur. Katılımcıların ülkemizle ilgili en temel tanımlaması; “doğu-batı, kuzey-güney sentezi” olmuştur.

Toplantıya katılan meslektaşlarımız ve yanında gelen yakınlarının konaklama, transfer ve diğer ihtiyaçları eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Toplantı, gündeminde en küçük bir aksama olmaksızın kusursuza yakın bir işleyiş içinde başlamış ve sona ermiştir Tüm bunların toplamından çıkan sonuç ise, IAJ toplantılarının segmentinin bir üst kategoriye alınmış olması ve böylece toplantıların geçmişe göre daha da profesyonelleştiğidir. YARSAV çok genç olmasına rağmen, organizasyona kimlik katabilecek, birleştirici-bütünleştirici aktör olma özelliği ön plana çıkmıştır. Hemen hemen tüm katılımcılar, bu konudaki hayranlıkla karışık şaşkınlıklarını, beğenilerini ve Derneğimize olan teşekkürlerini defalarca dile getirmişler, toplantıyı takiben ülkelerine döndükten sonra yazılı olarak da memnuniyetlerini aktaracaklarını belirtmişlerdir. IAJ Genel Sekreteri tarafından gönderilen teşekkür mektubu ve çevirisi ekte sunulmuş olup, diğer ülkelerden gelen geri bildirimler internet sitemizde yayınlanacaktır.

Derneğimiz,  tartışma götürmez bir kesinlikle, uluslararası düzeyde önemli bir aktör olarak kimlik kazanmış ve saygın bir muhatap olma niteliğini tescil ettirmiştir. Elde edilen bu itibar ve kredinin, Türk yargısının problemlerinin çözümünde ve öte yandan meslektaşlarımızın niteliklerinin artırılması ve zenginleştirilmesinde, uluslararası tecrübelerinin pekiştirilmesinde kullanılması bakımından plan ve projelerin hızla hazırlanması örgüt gündemimizin önceliğini oluşturmaktadır.

Dünya Yargıçlar Birliği (IAJ), geleceğin global ölçekteki hukuksal ve yargısal sorunlarının ulusların eşitliği prensibi içinde serbestçe konuşulacağı hükümet dışı platform olma özelliği ve adeta Birleşmiş Milletlerin yargı kolu niteliği ile önemini gittikçe artırmaktadır. Yargı örgütleri temsilcilerinin yoğun işyükü,  ailevi ve ekonomik sorunlarına rağmen bir sivil toplum dayanışması içinde beş gün süreyle bir araya gelebildiği bu platform, yargı bağımsızlığı yanında global ölçekteki hukuksal sorunlara çözümler arayan yargı entelektüellerinin buluşma adresi olmaktadır.

Tartışılan sorunlardan da görüleceği üzere, ele alınan sorunların büyük kısmı, Türk yargısının da acil gündeminde yer almaktadır. Hem sorunların dünyanın bir çok ülkesindeki farklı görünümleri ile beraber çok boyutlu olarak algılanıp ele alınması hem de çözüme dönük olarak çok aktörlü bir tartışma ortamının sağladığı sonuç zenginliği, toplantıyı son derece değerli kılmaktadır. İç gerilimlerimizin bize olanak vermediği daha rasyonel ve daha soğukkanlı değerlendirme zeminini elde etmeye dönük olarak da bu toplantıları önemsiyoruz. Bundan sonraki toplantıları kendi sorunlarımızın çözümü ve uzgörümüz açılarından önce fırsata sonrasında değere ve nihayetinde birikime-deneyime dönüştürmeyi hedefliyoruz. Olağan toplantıların dışında, yargı ile ilgili temel konularda panel, sempozyum, hizmet içi eğitim vs. programlar düzenlenmesinde toplantılar ile oluşturulan ilişki ağı, önemli bir destek noktasını oluşturmaktadır. Başta IAJ Genel Sekteri Antonio Mura olmak üzere IAJ’ın üst düzey yöneticileri, bu konuda her türlü desteği vereceklerini taahhüt etmişlerdir.

Genel Kurul toplantısında yapılan oylama sonucunda 2012 yılında yapılacak olan 55. Genel Kurul’un Amerika Birleşik Devletleri’nde (Washington) Amerikan Federal Yargıçlar Birliği evsahipliğinde gerçekleştirilmesi kararı alınmıştır. Toplantının sonuç bildirgesi IAJ Genel Sekreterliği tarafından hazırlanıp üye ülkelerin örgütlerince onaylandıktan sonra bir ay içerisinde yayınlanacaktır. Sonuç bildirgesi ve tercümesi internet sitemizde de yayınlanacaktır.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

 

YARSAV Başkanı Murat ARSLAN’ın Dünya Yargıçlar Birliği 54. Genel Kurul Toplantısı’nı Açış Konuşması için tıklayınız.

Dünya Yargıçlar Birliği (IAJ) 54. Genel Kurul Toplantısı’nda YARSAV tarafından sunulan Türkiye Raporu için tıklayınız. (English) (Türkçe)

Dünya Yargıçlar Birliği 54. Genel Kurul Toplantısı’nda YARSAV tarafından sunulan “Yargı Bağımsızlığının Fiziksel ve Ekonomik Koşulları” başlıklı Türkiye Raporu için tıklayınız. (English) (Türkçe)

Dünya Yargıçlar Birliği Genel Sekreteri Antonio MURA’nın teşekkür mektubu için tıklayınız. (English) (Türkçe)

Toplantı fotoğrafları için tıklayınız.